8. Zorgen voor jezelf als zorgverlener

Tijdens een uitbraak van een besmettelijke ziekte kan het verlenen van zorg extra zwaar zijn. Juist vanwege de hectische omstandigheden is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Alleen als je als zorgverlener goed voor jezelf zorgt, kun je goed zorgen voor naasten (en bewoners).

Hoe een uitbraak de situatie voor zorgverleners extra zwaar maakt:

  • Een uitbraak kan een hoop hectiek en chaos veroorzaken wat het werken in de zorg extra stressvol maakt.
  • Je wordt wellicht nog meer geconfronteerd met pijn en lijden van bewoners dan in normale omstandigheden.
  • Er is minder tijd om elkaar tussendoor te spreken en ervaringen te delen.
  • Door mogelijke uitval van collega’s en de grotere zorgbehoefte werken veel zorgverleners langere tijd meer uren dan ze gewend zijn. Hierdoor heb je misschien minder tijd om met vrienden, familie, of alleen te besteden.
  • Wellicht maak je je zorgen over je eigen gezondheid en het risico dat jij zelf besmet raakt en/of bewoners en/of collega’s besmet.
  • Een lockdown kan zorgen voor minder mogelijkheden tot ontspanning en afleiding buiten werktijden om.

“Het was heel hectisch. Normaal kwam je werken en dronk je eerst een kopje koffie en deed je samen de overdracht, maar nu moest je je snel in je pak hijsen. Jij moest de gang op, en de andere verpleegkundige was blij dat ze eruit kon. Dus we misten echt die overdracht met elkaar, waar je ook steun uit kan putten. Ik vond het echt een beetje oorlog.” – verpleegkundige

Wat kan ik als zorgverlener doen?

  • Praat met collega’s en deel zowel positieve als negatieve ervaringen. Ga bij jezelf na waar jouw behoeften liggen, en communiceer dit met je directe collega’s. In alle hectiek kan het soms voelen alsof je er alleen voor staat, maar collega’s ervaren dit waarschijnlijk hetzelfde. Door af en toe even met één of meerdere collega’s stil te staan en te reflecteren op alles wat er gebeurt en wat het met jullie doet, kun je weer even op adem komen.
  • Erken je eigen emoties. De mentaliteit in een hectische periode kan zijn om nóg harder door te gaan. Maar het kan goed zijn dat je je soms emotioneel voelt over alles dat er om je heen gebeurt. Probeer deze emoties niet altijd weg te duwen, maar ook er ook aandacht aan te geven.
  • Leef zo gezond mogelijk: denk aan goede voeding, beweging en rust. Juist in deze periode is het goed om roken en alcohol te vermijden.
  • Ga bij jezelf na wat je energie en tevredenheid geeft: wanneer ga je ondanks alle ellende met een goed of beter gevoel naar huis?
  • Zoek ook steun in je eigen omgeving. Vrienden en familie zullen blij zijn iets voor je te kunnen betekenen in deze zware tijd.

Wat kunnen we als team doen en (laten) organiseren?

  • Maak als team afspraken met elkaar over hoe jullie goed op elkaar kunnen letten. Dit kan bijvoorbeeld door middel van het houden van briefings/debriefings of het opzetten van een buddysysteem. Klik hier voor meer informatie over hoe zorgverleners elkaar kunnen ondersteunen.
    • Voorbeeld uit de praktijk: Sommige zorgorganisaties maakten ten tijde van de Covid-19-pandemie een groepsapp aan om hierin ervaringen te delen en elkaar te steunen
    • Voorbeeld uit de praktijk: In de Covid-19-pandemie is er in sommige organisaties een intercollegiale “Luisterlijn” opgezet waar collega’s naar konden bellen voor een luisterend oor.
  • Ook voor jullie is het heel zwaar om zoveel bewoners opeens te moeten verliezen, waarna het contact met de naasten ook plotseling stopt. Zorg met elkaar dat er gelegenheid voor is om hier met elkaar bij stil te staan
    • Voorbeeld uit de praktijk: Ten tijde van de Covid-19-pandemie hebben sommige zorgorganisaties na een golf van veel overlijdens een herdenkingsplek ingericht voor medewerkers. Omdat deze bewoners, waar ze lang voor hebben gezorgd, ‘opeens’ waren verdwenen, samen met hun naasten.

“Na die hectische periode begint dan langzaamaan het gewone werk weer. Zonder echt stil te hebben gestaan bij alle hectiek. Er wordt af en toe weleens naar gevraagd of over gepraat, maar er is eigenlijk te weinig aandacht geweest voor wat die periode met ons heeft gedaan.” – verpleegkundige

Voor meer tips en informatie over zorgen voor jezelf als zorgverlener ten tijde van een hectische periode zoals de Covid-19-pandemie, zie https://palliaweb.nl/corona/zorg-voor-zorgenden.