Oog voor Naasten tijdens een uitbraak van een besmettelijke ziekte

Achtergrondbrochure voor zorgverleners en vrijwilligers in hospices

Samenvatting

Deze brochure is bedoeld om zorgverleners (inclusief vrijwilligers) werkzaam in hospices te ondersteunen bij het zorgen voor naasten van patiënten wanneer er sprake is van een uitbraak van een besmettelijke ziekte. Dit kan zijn in toekomstige epidemieën of pandemieën zoals Covid-19, maar ook bij meer kleinschalige uitbraken van besmettelijke...

Inleiding

Tijdens de Covid-19-pandemie zagen we dat de impact van een ernstige ziekte op zowel de zieke als diens naasten vaak nog groter was dan in de normale situatie. Tijdens de uitbraak van een besmettelijke ziekte zijn veel behoeften van naasten, zoals contact met hun zieke dierbare, door beperkende maatregelen...

1. Oog hebben voor naasten

Tijdens de uitbraak van een besmettelijke ziekte, waarin veel aandacht gaat naar het virus en het voorkómen van meer besmettingen, is het extra belangrijk om naasten te vragen hoe het met hén gaat en waar zij op dat moment behoefte aan hebben. De vanzelfsprekende manieren om voor naasten te...

2. De behoefte van naasten aan informatie

Naasten hebben vaak een grote behoefte aan informatie nadat hun naaste ernstig ziek is geworden en is opgenomen in een hospice. Sowieso zijn veel dingen die voor zorgverleners vanzelfsprekend zijn, voor naasten helemaal nieuw. En zeker als er een uitbraak van een besmettelijke ziekte speelt, is er vaak sprake...

3. De behoefte van naasten aan houvast en om betrokken te worden

Als iemand wordt opgenomen in het hospice, is dat soms een grote klap voor naasten omdat zij de zorg uit handen moeten geven en soms een opluchting omdat de zorg wordt overgenomen en de dierbare ‘in goede handen is’. In beide gevallen is het een grote verandering voor naasten....

4. Het faciliteren van contact tussen gast en naaste(n)

In de eerste plaats zijn naasten de partner, moeder, vriend, dochter, etc. van de gast. Het faciliteren van deze relatie, waar in hospices doorgaans veel aandacht voor is, kan bemoeilijkt worden door beperkende maatregelen. waar het contact van naasten met hun dierbare normaal ‘vanzelf’ gaat, zijn zij in zo’n...

5. De stervensfase

Het begeleiden van de gast en de naasten tijdens de stervensfase behoort tot de kern van de hospicezorg. De beperkende maatregelen in het hospice en in de samenleving kunnen niet alleen de stervensfase moeilijker maken voor naasten, maar ook de fase van rouw. Hoe een uitbraak de situatie voor naasten...

6. Zorg voor nabestaanden

Het verliezen van een dierbare is sowieso altijd een ingrijpende gebeurtenis, maar kan nog moeilijker te verwerken zijn als er beperkende maatregelen van kracht zijn. Er zijn dan bijvoorbeeld minder mogelijkheden rond het afscheid en de uitvaart. Ook kunnen naasten bij zorgverleners sneller ‘uit beeld’ raken na het overlijden...

7. Oog voor naasten en diversiteit

Culturele diversiteit: De culturele achtergrond van naasten kan een belangrijke rol spelen bij het geven van zorg aan naasten voor en na het overlijden van een dierbare. Het is belangrijk om elke keer opnieuw ‘onbevangen’ te kijken naar de wensen en behoeften van naasten, en je...

8. Zorgen voor jezelf als zorgverlener

Tijdens een uitbraak van een besmettelijke ziekte kan het verlenen van zorg extra zwaar zijn. Juist vanwege de hectische omstandigheden is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Alleen als je als zorgverlener goed voor jezelf zorgt, kun je goed zorgen voor naasten (en gasten). Hoe een uitbraak de...

Bijlage 1: Hoe is deze brochure tot stand gekomen?

Deze brochure is ontwikkeld door het Oog voor Naasten-Covid projectteam Het uitgangspunt van deze brochure is de Oog voor Naasten-methodiek geweest, die ontwikkeld is binnen het consortium Propallia en het LUMC (2019). Deze methodiek helpt bij het vormgeven van goede zorg aan naasten van patiënten met een levensbedreigende aandoening. In...

Bijlage 2: Covid-specifieke elementen van zorg voor naasten

Wat er speelt bij naasten van mensen met ernstige Covid-19 Covid-19 heeft een moeilijk voorspelbaar en grillig beloop met vaak acute toename van ziektelast. Hierdoor is er geen/weinig tijd voor verwerking van gebeurtenissen.Bij Covid-19 kan het sterfbed onverwacht, snel en heftig zijn (progressieve benauwdheid, onaanspreekbaar, beademd op IC overlijden), waarbij...

Bijlage 3: Gesprekshulpen voor zorgverleners

Bijlage 3: Gesprekshulpen voor zorgverleners 3a: gesprekshulp om in gesprek te gaan met naasten tijdens het ziektetraject Hoe is het voor u dat uw naaste zo ziek is geworden? Wat houdt u het meest bezig? Vraag evt door: - Wat betekent dit voor u? - Kunt u daar iets meer over vertellen? - Welk gevoel roept...

Bijlage 4: Gecompliceerde rouw

Wat is gecompliceerde rouw? Gecompliceerde rouw is een rouwproces dat de naaste beperkt in het dagelijks functioneren. De in eerste instantie ‘normale’ emoties als gevolg van het (aanstaande) verlies duren dan langer of zijn heftiger dan gemiddeld. Ook het afwezig zijn van emoties van rouw wordt gezien als een vorm...

Bijlage 5: Vragenlijst over rouw

Rouw VragenLijst (RVL) Bijlage-5Download

Bijlage 6: Verwijsmogelijkheden

Houd hierbij rekening met de landelijke (Covid-19-)maatregelen en de maatregelen die zorgverleners zelf hanteren ten aanzien van begeleidingsmogelijkheden voor naasten. Dit geldt zowel voor de manier waarop ondersteuning kan worden uitgevoerd, als ook de beschikbaarheid hiervan op korte termijn. Uitgangspunt bij verwijzen van naasten voor ondersteuning...