Achtergrondinformatie Hospice

1. Voorwoord

Zorg en aandacht hebben voor naasten: de meeste zorgverleners vinden dit belangrijk maar weten niet altijd hoe passende zorg en aandacht te geven. Waar hebben naasten behoeften aan? Waar begint en eindigt jouw verantwoordelijkheid als zorgverlener? Welke kennis moet je hebben om naasten te ondersteunen? Heb je wel de...

2. Waarom zorg voor naasten?

Het bevordert kwaliteit van leven van naaste én patiënt Zorg en aandacht die specifiek gericht is op naasten vóór, rondom en na het sterven van een dierbare hoort bij goede palliatieve zorg. Door oog te hebben voor naasten draag je bij aan de kwaliteit van leven van naasten én patiënt....

3. Drie basisprincipes van optimale zorg voor naasten

Voor optimale zorg voor naasten zijn drie basisprincipes van belang: 1. Oog voor de behoeften en diversiteit van naasten Iedere naaste heeft zijn eigen, unieke behoeften. Het kan dan ook moeilijk zijn om altijd perfect aan te sluiten op de wensen van naasten. Het is daarom van belang om te blijven...

4. Wie zijn de naasten en welke rollen vervullen zij?

Naasten zijn personen die belangrijk zijn voor de patiënt. Vaak is dit directe familie, zoals een partner en/of kinderen. Wanneer de patiënt jonger is, zijn naasten veelal de ouders en  broers/zussen. Ook ooms, tantes, neven en nichten kunnen betrokken zijn bij de patiënt, evenals vrienden, kennissen of buren. Binnen...

5. Mantelzorg op Maat: verschillende behoeften van mantelzorgers

Veel, maar niet alle, naasten zijn mantelzorgers. Dit houdt in dat zij een grote rol spelen in de zorg voor hun zieke dierbare. Behoeften van mantelzorgers kunnen zeer verschillen, deels afhankelijk van welke rol uit het SOFA-model voor hen belangrijk is. Op basis van overeenkomsten en verschillen tussen behoeften...

6. Tips en handvatten bij het zorgen voor naasten

Als zorgverlener heb je de mogelijkheid om een grote bijdrage te leveren aan de ondersteuning van naasten. In de volgende paragrafen wordt uitgebreid beschreven wat je concreet kunt doen. Per paragraaf komt een belangrijke behoefte van naasten aan bod. We beginnen met de behoefte van naasten om gezien te...

7. Rouw en verlies

Wat is rouw? Rouw is het geheel van lichamelijke, emotionele, psychische, spirituele, existentiële en gedragsmatige reacties die optreden rondom een naderend overlijden of na het verlies van een dierbaar persoon. Naasten gaan verschillend om met het (aanstaande) verlies. Zo kunnen naasten zich eenzaam, boos of schuldig voelen. Vaak ervaren naasten...

8. Bewustwording, kennis en vaardigheden om oog te hebben voor naasten

Wat is voor jou als zorgverlener onmisbaar om behalve de patiënt ook naasten de aandacht en zorg te geven waar zij behoeften aan hebben? Bewustzijn van het belang van zorgen voor naasten Terecht gaat je eerste aandacht en zorg uit naar de patiënt en het behandelen van diens ziekte en symptomen....

9. Oog hebben voor naasten doe je met elkaar

Oog hebben voor naasten kun je niet alleen. Goede, systematische zorg voor naasten komt alleen tot stand wanneer dit gebeurt in samenwerking met collega’s en gespecialiseerde disciplines binnen en buiten je eigen organisatie. Afspraken maken met elkaar Maak binnen je team afspraken over zorgtaken voor naasten en bijkomende verantwoordelijkheden. Heb hierbij ook...

10. Goed voor jezelf zorgen als zorgverlener

Alleen als je als zorgverlener goed voor jezelf zorgt, kun je optimaal zorgen voor de patiënten en naasten. Het begeleiden van naasten met verdriet vanwege een (aanstaand) overlijden van een geliefd persoon, het bieden van een luisterend oor en daarbij geconfronteerd worden met soms heftige emoties gaat niemand in...

11. Oog voor naasten en culturele diversiteit

De culturele achtergrond van naasten kan een belangrijke rol spelen bij het zorgen voor naasten. Dit betekent niet dat je naasten van patiënten met een migratieachtergrond anders moet behandelen dan andere naasten. Aandacht voor individuele behoeften en vroegtijdige informatieverstrekking en afstemming tijdens het hele zorgtraject en na overlijden zijn...

12. Oog voor naasten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Met ‘gezondheidsvaardigheden’ (‘health literacy’) wordt de combinatie van cognitieve en sociale vaardigenheden aangeduid die nodig is om adequaat met informatie over gezondheid, ziekte en zorg om te gaan. Componenten zijn bijvoorbeeld kennis van het menselijk lichaam en van de gezondheidszorg, maar ook geletterdheid. Maar liefst één op de negen...

Bijlage 1: Hoe is de Oog voor Naasten en Nabestaanden-methodiek tot stand gekomen?

Tijdens het Oog voor Naasten-project (2017-2019) is een methodiek ontwikkeld om enerzijds zorgverleners werkzaam in verpleeghuizen en ziekenhuizen te ondersteunen in het zorgen voor naasten van patiënten met levensbedreigende aandoeningen en anderzijds deze naasten te stimuleren om ook oog te hebben voor hun eigen behoeften. In het kader van...

Bijlage 2: Gesprekshulpen voor zorgverleners

Gesprekshulpen voor zorgverleners 2a: Gesprekshulp om in gesprek te gaan met naasten tijdens het ziektetraject Hoe is het voor u dat uw naaste zo ziek is geworden? Wat houdt u het meest bezig? Vraag evt door: - Wat betekent dit voor u? - Kunt u daar iets meer over vertellen? - Welk gevoel roept dat bij...

Bijlage 3: Vragenlijst over rouw

Rouw VragenLijst (RVL) Bijlage-3Download

Bijlage 4: Verwijsmogelijkheden en informatiebronnen voor naasten

Verwijzing naar andere zorgverleners en hulpverleners: Uitgangspunt bij verwijzen van naasten voor ondersteuning is Steun dicht bij huis indien mogelijkStem de verwijzing naar gespecialiseerde zorg aan naasten af met de huisartsOverweeg contact met het consultatieteam palliatieve zorg van het ziekenhuis of het netwerk palliatieve zorg in de regio, bij vragen over...

Bijlage 5: Extra informatiebronnen voor zorgverleners

Algemene informatie 8 principes waarop hulpverlenerschap gebaseerd moet zijn psychotraumanet.org/nl/kwaliteit-kaart-acht-principes-van-goede-psychosociale-hulpverlening Aandacht hebben voor de chronische stress van naasten Folder: Leven met ongezonde stress Informatie over het SOFA-model zorgvoorbeter.nl/mantelzorg/rollen-van-mantelzorgers Informatie over laaggeletterdheid lezenenschrijven.nl Tools voor bij het zorgen voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden en/of een migratieachtergrond Algemene informatie over palliatieve zorg verlenen aan mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden en/of een...