Oog voor Naasten tijdens een uitbraak van een besmettelijke ziekte

Achtergrondbrochure voor zorgverleners in ziekenhuizen

Samenvatting

Deze brochure is bedoeld om zorgverleners werkzaam in ziekenhuizen te ondersteunen bij het zorgen voor naasten van patiënten met levensbedreigende aandoeningen wanneer er sprake is van een uitbraak van een besmettelijke ziekte. Dit kan zijn in toekomstige epidemieën of pandemieën zoals Covid-19, maar ook bij meer kleinschalige...

Inleiding

Een ernstige ziekte heeft altijd een grote impact op de zieke én op zijn of haar naasten. De impact op naasten kan nog groter zijn wanneer er sprake is van een (onbekende) besmettelijke ziekte waarbij beperkende maatregelen van kracht zijn. Dit zagen we tijdens de Covid-19-pandemie (zie Bijlage 2...

1. Oog hebben voor naasten

Het hebben van een ernstig zieke dierbare is al een hele moeilijke en emotionele situatie, maar wanneer er sprake is van een besmettelijke ziekte met de bijbehorende maatregelen kan deze situatie nog zwaarder worden voor naasten. Het belangrijkste wat jij hierin als zorgverlener kan betekenen is aandacht...

2. De behoefte van naasten aan informatie

Naasten hebben vaak een enorme behoefte aan informatie nadat hun dierbare ernstig ziek is geworden en is opgenomen in het ziekenhuis. Veel dingen die voor zorgverleners vanzelfsprekend zijn, zijn voor naasten helemaal nieuw. En zeker als er een uitbraak van een besmettelijke ziekte speelt, is er vaak...

3. De behoefte van naasten aan houvast en om betrokken te worden

Als iemand met een ernstige aandoening wordt opgenomen in het ziekenhuis, is dat soms een grote klap voor naasten omdat zij de zorg uit handen moeten geven en soms een opluchting omdat de zorg wordt overgenomen en de dierbare ‘in goede handen is’. In beide gevallen is het een...

4. Het faciliteren van contact tussen patiënt en naaste(n)

In de eerste plaats is een naaste de partner, moeder, vriend, dochter, etc. van de patiënt. Door alle hectiek die een ernstige ziekte met zich meebrengt, helemaal wanneer er beperkende maatregelen van kracht zijn, kan deze persoonlijke relatie in het nauw komen. Ook de patiënt kan lijden onder het...

5. De stervensfase

De stervensfase is de fase die direct voorafgaat aan het overlijden, waarin de dood zich onafwendbaar aandient. De patiënt zal naar verwachting binnen enkele dagen overlijden. Dit zijn de laatste dagen dat de naasten en hun dierbare contact kunnen maken en afscheid kunnen nemen, of simpelweg bij elkaar kunnen...

6. Zorg voor nabestaanden

Zorg voor nabestaanden is een standaard onderdeel van palliatieve zorg (zie o.a. het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland). Gedurende de ziekteperiode van hun dierbare zijn naasten vaak aan het ´overleven´. Het is wisselend in hoeverre naasten dan al nadenken over hoe het zal zijn als...

7. Oog voor naasten en diversiteit

Culturele diversiteit: De culturele achtergrond van naasten kan een belangrijke rol spelen bij het geven van zorg aan naasten voor en na het overlijden van een dierbare. Het is belangrijk om elke keer opnieuw ‘onbevangen’ te kijken naar de wensen en behoeften van naasten, en...

8. Zorgen voor jezelf als zorgverlener

Tijdens een uitbraak van een besmettelijke ziekte kan het verlenen van zorg extra zwaar zijn. Juist vanwege de hectische omstandigheden is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Alleen als je als zorgverlener goed voor jezelf zorgt, kun je goed zorgen voor naasten (en patiënten). Hoe een uitbraak de...

Bijlage 1: Hoe is deze brochure tot stand gekomen?

Deze brochure is ontwikkeld door het Oog voor Naasten-Covid projectteam Het uitgangspunt van deze brochure is de Oog voor Naasten-methodiek geweest, die ontwikkeld is binnen het consortium Propallia en het LUMC (2019). Deze methodiek helpt bij het vormgeven van goede zorg aan naasten van patiënten met een levensbedreigende aandoening. In...

Bijlage 2: Covid-specifieke elementen van zorg voor naasten

Wat er speelt bij naasten van mensen met ernstige Covid-19 Covid-19 heeft een moeilijk voorspelbaar en grillig beloop met vaak acute toename van ziektelast. Hierdoor is er geen/weinig tijd voor verwerking van gebeurtenissen.Bij Covid-19 kan het sterfbed onverwacht, snel en heftig zijn (progressieve benauwdheid, onaanspreekbaar, beademd op IC overlijden), waarbij...

Bijlage 3: Gesprekshulpen voor zorgverleners

Bijlage 3: Gesprekshulpen voor zorgverleners 3a: gesprekshulp om in gesprek te gaan met naasten tijdens het ziektetraject Hoe is het voor u dat uw naaste zo ziek is geworden? Wat houdt u het meest bezig? Vraag evt door: - Wat betekent dit voor u? - Kunt u daar iets meer over vertellen? - Welk gevoel roept...

Bijlage 4: Gecompliceerde rouw

Wat is gecompliceerde rouw? Gecompliceerde rouw is een rouwproces dat de naaste beperkt in het dagelijks functioneren. De in eerste instantie ‘normale’ emoties als gevolg van het (aanstaande) verlies duren dan langer of zijn heftiger dan gemiddeld. Ook het afwezig zijn van emoties van rouw wordt gezien als een vorm...

Bijlage 5: Vragenlijst over rouw

Rouw VragenLijst (RVL) Bijlage-5Download

Bijlage 6: Verwijsmogelijkheden

Houd hierbij rekening met de landelijke (Covid-19-)maatregelen en de maatregelen die zorgverleners zelf hanteren ten aanzien van begeleidingsmogelijkheden voor naasten. Dit geldt zowel voor de manier waarop ondersteuning kan worden uitgevoerd, als ook de beschikbaarheid hiervan op korte termijn. Uitgangspunt bij verwijzen van naasten voor ondersteuning...